Przedstawiono problem sporządzenia opinii o stopniu ograniczenia wartości użytkowej gruntów na podstawie przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Zagadnienie analizowano na przykładzie terenów po eksploatacji surowców ilastych. Poddano pod dyskusję zasadność wykonywania takiej opinii dla nieużytków pogórniczych. Ustawa nie reguluje zakresu merytorycznego opinii, stąd zaproponowano jej treść oraz zakres wykonania. Opinia została sporządzona w celu uzasadnienia zmiany decyzji o kierunku rekultywacji. Zmiana ta może się przyczynić do szybkiego przywrócenia wartości użytkowych zdewastowanym gruntom. Analizowany obiekt pogórniczy cechowała skomplikowana sytuacja formalna i własnościowa, utrudniająca wykonanie rekultywacji. Doświadczenia autorów wskazują, że nie jest to przypadek odosobniony, raczej reprezentatywny dla wielu obiektów poeksploatacyjnych.